Còn hơn tuần
nữa là đến ngày Lễ Giáng sinh. Hồi ức lại những mùa Noel đi qua tôi không khỏi bùi
ngùi nhớ về những kỷ niệm xa xưa khi còn ở quê nhà. Tôi là người ngoại đạo nhưng
quen thân một người có Đạo Thiên Chúa. Người con gái ấy đã để lại trong tôi những
ấn tượng khó quên, những tình cảm một thời vui buồn lẫn lộn. Hôm nay nghe lại bản
nhạc “ Bài Thánh ca buồn “của Nguyễn Vũ tôi không khỏi xót xa khi nhớ về người
con gái ở xóm đạo năm nào :
…
Rồi những đêm
thánh đường đón Noel
Lang thang
qua miền giáo đường dấu yêu
Tiếng thánh
ca ngày xưa vang đêm tối
Nhớ qúa đi
thôi giọng hát ai buồn!
Đêm thánh vô
cùng lạnh giá hồn tôi
Tác giả:
Nguyễn Vũ
Hồi còn nhỏ
Làng An Phú của tôi cạnh làng An Lưu, làng tôi đa số theo đạo thờ ông bà, còn làng
An lưu hầu hết dân trong làng theo đạo Thiên Chúa. Đến những ngày Lễ Giáng sinh tôi thích
nghe những bản nhạc phát trên loa phóng thanh trên nóc nhà thờ. Nghe riết tôi đã
thuộc lòng vài bản như: Cao cung lên, Hang Bê Len, Đêm Thánh vô cùng vân vân. Thế
rồi chiến tranh xẩy đến cả miền quê tôi phải sơ tán đến vùng có an ninh gần thị
xã Quảng Trị. Nhà thờ An Lưu cũng bi tàn phá bỡi bom đạn. Đa số giáo dân An Lưu
đến tạm trú gần những nơi có nhà thờ như làng Trí Bưu, Hạnh Hoa, Thạch Hãn. Gia
đình tôi theo Ông Bà Ngoại lên tạm cư ở Làng Hạnh Hoa, thay đổi chổ ở làm tôi
nuối tiếc mãi hình ảnh quê làng.Nơi đó tôi đã sinh ra và lớn lên với biết bao kỷ
niệm tuổi thơ. Con đường làng quanh co với những lũy tre bao quanh che gió đông
về khi trời trở rét. Trước làng tôi là một cánh đồng rộng bao la, nơi đó con dân
trong làng đã từng hai mùa mưa nắng vất vã lầm than nhưng luôn lạc quan yêu đời,
yêu quê hương và yêu cả đường đi lối về.Tôi bỗng nhớ bài nhạc “Quê hương tuổi
thơ” của Từ Huy
“Tôi yêu quê
hương xanh xanh lũy tre
Quê hương tuổi
thơ đi qua đời tôi
Đường làng
quanh co, sông Thu êm đềm
Thả diều đá
bóng nắng cháy giữa đồng
Biển trời mây
mông tôi bơi ngày ấy
Tiếng tu hú
gọi thấy nhớ biết bao”
…
Thơ và nhạc
Từ Huy
Năm tôi học
lớp Đệ Tam Trường Nguyễn Hoàng, nhà tôi sơ tán đến làng Hạnh Hoa ở gần nhà Thầy
giáo Liêm cạnh nhà thờ Hạnh Hoa.Ngôi nhà thờ cao, rộng và uy nghi trở mặt ra tỉnh
lộ 4 phát xuất từ Đường Quốc lộ 1 đến biển Mỹ Thủy. Mỗi lần đi học ngang nhà thờ
nhìn nóc thánh giá trên cao lòng tôi cảm thấy một cái gì đó thiêng liêng được
che chở bỡi đấng bề trên dù tôi là người ngoại đạo.Nhà thầy Liêm thuộc hạng giàu sang bề thế trong làng,
trong vườn có nhiều cây lưu niên và bao quanh vườn là một hàng rào bằng sắt.
Khung cữa trước nhà được khóa suốt ngày chỉ mở khi có tiệc tùng hay tết nhất. Thầy
Liêm dạy trường Nam Tiểu học Quảng Trị có bốn người con gái xinh đẹp và qúi phái.
Lúc đó tôi ít quan tâm đến họ, tuổi mới lớn chỉ lo học và phụ cha mẹ làm những
việc trong nhà.Cho đến một ngày bà Liêm qua nhà tôi nói với Ngoại nhờ tôi qua
nhà giúp hái trái cây lưu niên. Những cây bưởi, cây cam thật cao và sai trái.Tôi
phải dùng cái thang để leo lên hái. Cái thang khập khiểng làm bằng tre khiến tôi
cảm thấy mất an toàn mỗi khi bước lên hái những trái bưởi nhưng vì tự ái là con
trai nên tôi cố gắng làm ra vẻ không can gì. Mỗi lần tôi trèo thang lên hái là
có cô bé Ái Đông đứng dưới chờ hứng với cái thúng nhỏ.Những trái cây tôi hái dùm
được bỏ vào bao, Bà Liêm đem ra bán chợ Gốc Bầu trước mặt nhà thờ. Ông Bà Liêm
có 4 người con gái đặt tên bốn mùa Xuân, Hạ, Thu và Đông. Ái Đông là con út nên
rất được cưng chiều.Hai chị lớn của Đông đi học ở Sài Gòn. Ái Thu chị kế của Đông
học trường Couvent des Oiseaux ở Đà Lạt còn Ái Đông học đệ tứ trường Phước Môn.
Nhiều lần hái bưởi xong là tôi ra về không nói năng gì hết ví tính rụt rè và
nghĩ mình là một gã nhà quê mới đến ngụ cư.Và rồi một hôm tôi đang hái thì bị té
xuống đất may mà không can gì chỉ xước nhẹ ở bàn chân. Ái Đông hốt hoảng vào nhà lấy bông băng
ra bó vết thương cho tôi. Lúc đó tôi mới có dịp nhìn rõ khuôn mặt xinh đẹp của Ái
Đông, tuổi mười lăm em sở hữu một vóc dáng mảnh khảnh thướt tha, với đôi mắt to
tròn và mái tóc đen huyền thật quyến rũ. Tôi cảm thấy lòng mình rung động, con
trai mười sáu lần đầu biết rung động với một người con gái xa lạ.Ái Đông nhìn tôi
miệng mấp máy:” Cám ơn nghe” dù chỉ nghe ba tiếng rồi Ái Đông lật đật bước vào
nhà.Tôi cảm thấy như một vùng trời màu hồng hiện lên trước mắt.Tôi bước đi nghe
lòng mình lâng lâng một niềm vui khó tả.Sau đó dần dần tôi và Ái Đông quen thân
nhau hơn. Ái Đông là cô bé hiền, ham học ít có bạn bè và đặc biệt rất ngoan đạo
thường đi lễ mỗi ngày. Ái Đông thường qua nhà tôi nhờ giải mấy bài toán phương
trình,may mà em nhờ tôi giúp giải mấy bài toán lớp đệ ngũ nếu em nhờ tôi giúp môn
văn thì tôi mù tịt. Tuy học ban C nhưng môn Văn của tôi dở ẹc. Cứ như thế tình
cảm đơn phương của tôi nẩy nỡ lúc nào không hay. Yêu đơn phương nhiều khi cũng
là một cái thú.Thú đau thương.Giữa tôi và Ái Đông qúa nhiều khác biệt, giai cấp,
tôn giáo và bề ngoài xấu xí quê mùa của tôi làm sao tôi dám nghĩ đến một người
con gái giàu sang phú qú như em. Nếu có cũng chỉ là mối tình trong mơ “Trương
Chi Mỵ Nương” của thời cỗ tích.
Mấy năm sau
gia đình tôi vào Đà Nẵng định cư ở Trại Non Nước theo dòng người di tản vì chiến
tranh. Tôi rời bỏ ghế giảng đường Văn Khoa Huế lên đường nhập ngũ, để lại sau lưng
vô vàn những kỷ niệm vui buồn thời học sinh. Mang theo hình bóng người con gái
xóm đạo chưa một lần nói tiếng yêu thương. Bật vô âm tín, không liên lạc được với
Ái Đông trong mấy năm trời. Chắc em coi tôi như một gã khờ không hơn không kém,
người bạn hàng xóm hay đến nhà em hái cam hái bưởi để rồi bây giờ phải âm thầm ôm
một mối tình câm. Mỗi lần nghe chuông nhà thờ đổ tôi thầm nghĩ về em, người con
gái xứ đạo đã cho tôi những ước mơ đầu đời. Ước gì em cũng có nỗi nhớ như tôi,
nhớ gã hàng xóm ngu ngơ vụng về.Nhớ những lúc tôi giúp em giải mấy bài toán phương
trình bậc một bậc hai.Còn phương trình đời tôi chứa một ẩn số sao tôi tìm mãi
không ra.
****
Thế rồi tình
cờ tôi gặp lại Ái Đông trong những ngày tôi đi chìến dịch ở Đà Nẵng năm 1972.Nhìn
em cao lớn và xinh đẹp hẵn lên.Tôi nhận khó ra, ba năm xa cách kể từ ngày tôi rời
Quảng trị vào Đà Lạt học.Gia đình Ái Đông vào định cư ở Trại Hoà Khánh.Mấy người
chị của Ái Đông đã ra trường có việc làm ở Sài Gòn. Đông học sư phạm Văn ở Huế
năm hai. Những kỷ niệm ngày xưa trở về như làn gió mát giữa buổi trưa hè oi bức,cả
hai chúng tôi trở nên tự nhiên và không còn rụt rè như trước nữa.Tôi hỏi Ái Đông”
Tưởng đâu Đông quên anh rồi chứ?”” Dạ không anh, làm răng em quên được anh láng
giềng tốt bụng hay hái bưởi cho nhà em.Mấy năm rồi ba mẹ em cứ nhắc anh hoài.”
Không biết thằng Tiến trôi dạt phương nào, không ngờ anh bây giờ là một sĩ quan
dày dặn sương gió”.Thời gian tôi công tác CTCT ở Hoà Khánh hai tháng nhưng ấn
tượng thật đẹp với tôi.Gặp lại Ái Đông tôi có cảm giác như tôi là con thuyền lênh
đênh tìm về bến cũ.Tôi không còn mặc cảm là anh khờ nhà quê nữa, đời binh nghiệp
làm tôi trở thành bản lĩnh và phong thái hơn khi đối diện những người chung
quanh với bất cứ giai cấp đối tượng nào.Ái Đông dẫn tôi về thăm gia đình em ở
trại định cư Hoà Khánh,Thầy giáo Liêm đã về hưu. Ba Mẹ Ái Đông gặp tôi rất vui
mừng, và mời tôi ở lại dùng cơm tối với gia đình. Lúc đó trời vào đông, thời tiết
se lạnh và còn mấy ngày nữa là đến ngày Lễ Giáng sinh.Tôi mang ít quà biếu gia đình
Ái Đông. Em nhìn tôi ngập ngừng nói:” Nếu anh không ngại mời anh lễ giáng sinh này
đến chung vui cùng gia đình em”. Tôi vui mừng nhận lời, gặp lại Ái Đông tôi có
cơ hội để bày tỏ tình cảm của mình dù không biết gia đình Ái Đông có chấp nhận hay
không vì tôi là người ngoại đạo.Tôi chợt nhớ bản nhạc buồn của Lê Dinh:” Chúa ơi
! Con là người ngoại giáo. Lỡ yêu, yêu một người có đạo”….
Đêm Giáng
sinh tôi đến nhà Ái Đông dự Lễ cùng gia đình. Ái Đông cùng tôi đi lễ ở nhà thờ
Chánh Tòa Đà Nẵng. Lần đầu tiên tôi đến nhà thờ cùng một người con gái với một
cảm giác thật hồi hộp. Đường phố Đà Nẵng đêm Noel đông đúc xe cộ và mọi người đổ
ra đường phố vui mừng ngày Chúa giáng sinh. Vào nhà thờ đi lễ tôi vô cùng lúng
túng chỉ biết làm theo Ái Đông chấp tay đứng cạnh nàng. Ái Đông đọc kinh còn tôi
cầu nguyện cho đất nước hòa bình cho tình yêu của tôi được toại nguyện. Sau Lễ
nhà thờ, trên đường về nhà, tôi chở em bằng chiếc Honda 67.Thời tiết đêm noel lạnh
căm và sương khuya xuống nhạt nhòa trong những ánh đèn đường lung linh mờ ảo.Tôi
mở đầu câu chuyện” Khi ra trường anh sẽ chọn về Vùng 1 vì anh muốn gần gia đình
và gần Ái Đông” Em cũng mong thế, mong anh được bình an khi ra chiến trường vì
em sợ chiến tranh sợ cảnh mất mát …” Trong lòng tôi ngập tràn tình yêu thương
nhưng sao tôi không dám nói lời tỏ tình với Ái Đông. Chiến tranh càng ngày càng
khốc liệt rồi tôi sẽ đi vào vùng lữa đạn, đi vào cuộc chiến cam go và nguy hiểm
làm sao tôi dám hẹn hò với một người con gái nhiều mơ ước nhiều tương lai trước
mặt như Ái Đông.Tôi miên man với những ý nghĩ thì Ái Đông phá vỡ sự im lặng:” Rứa
khi mô anh trở lại Đà Lạt để em tiễn anh ra phi trường”. “Cám ơn em, cuối tháng
này tụi anh phải trở về trường cho kịp học mùa Văn hóa niên khóa mới”.Con đường
từ thành phố Đà Nẵng về Hòa Khánh hôm nay sao ngắn qúa.Thời gian qua nhanh, tôi
chưa kịp nói gì thì phải chia tay Ái Đông. Đêm Noel tuy ngoài trời rất lạnh nhưng
trong lòng tôi vô cùng ấm áp.Bao nhiêu mơ ước và hi vọng tôi đang xây thành một
lâu đài tương lai thật tuyệt đẹp. Một ngày nào đó tôi và em sẽ sống bên nhau, một
căn nhà nhỏ vài đứa con thơ. Hạnh phúc biết bao! Tôi đang chờ…..
****
Trở lại quân
trường Đà Lạt tôi và bạn bè cùng khóa phải vùi đầu vào mùa học văn hóa. Năm thứ
hai nhiều môn học mới khá vất vả cọng thêm các lớp Võ thuật và thể chất rèn luyện
thân thể mà mỗi SVSQ phải vượt qua.Tuy khóa học bận rộn nhưng tinh thần chúng tôi
rất lạc quan về tương lai và lý tưởng của mình. Những ngày cuối tuần là những
ngày vô cùng hạnh phúc. Nhận và đọc những cánh thư từ quê nhà gởi đến. Tôi rất
mong những lá thư của Ái Đông, em viết từ trường Đại Học Sư Phạm Huế. Những lá
thư viết bằng mực tím, em thường bảo tôi: Màu tím là màu của tình yêu và chung
thủy. Thế nên có lần tôi ra tiệm chị Chúc khu Hoà Bình Đà Lạt mua một cây Pilot
màu tím nhờ khắc tên A. Đ
rồi gởi về tặng em. Nghe hơi cải lương nhưng để nhắn gởi với em rằng: Anh cũng
yêu màu tím ấy vô cùng.
Ngày tháng êm
đềm trôi qua cuối năm thứ ba Khóa chúng tôi tổ chức lễ trao nhẫn truyền thống.Trước
đó một tháng tôi gởi thiệp về Huế mời em và gia đình vào dự lễ trao nhẫn vì tôi
muốn chính Ái Đông trao chiếc nhẫn cao qúi cho tôi để chứng minh lời thề: Tổ Quốc-
Danh Dự- Trách Nhiệm.Nhưng tiếc thay em đang thực tâp không vào Đà Lạt được nên
nhờ vợ chồng chị Ái Thu đại dìện thay thế.
Thế rồi cuộc
đời không như là mơ.Sau 1975 thế sự xoay chiều, con đường tương lai của tôi đi
vào ngõ cụt.Tôi phải vào trại cải tạo hơn 3 năm.Ngày trở về quê hương tôi tưởng
rằng sẽ gặp lại người xưa nhưng tất cả đều thay đổi.Tôi có trở lại Đà Nẵng nhưng
không tìm ra gia đình Ái Đông.Trại định cư Hoà Khánh đã giải thể đa số dân Quảng
Trị đã hồi hương và một số vào Nam sinh sống.Làng Hạnh Hoa lúc đó cũng không còn
những người dân chính gốc mà đa số là dân ngụ cư.Gia đình Ái Đông cũng không trở
lại làng Hạnh Hoa. Nhìn căn nhà hoang vắng lạnh lẽo,khu vườn không ai chăm sóc
trở nên tiêu điều hoang phế. Chủ nhân mới của căn nhà hình như là mấy người cán
bộ ở miền Bắc vào.Tôi thấy mình lạc lỏng không phương hướng, hỏi vài người quen
trong làng họ chỉ biết gia đìnhThầy giáo Liêm đã vào Nam trước năm 1975.Nhìn ngôi
nhà thờ vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt. Những con đường quen thuộc tôi và Ái Đông đi
học mỗi ngày bây giờ sao mà xa lạ buồn hiu.
Thế là một
cuộc tình không đoạn kết.Tôi cầu mong em dù ở chân trời gốc biển nào cũng bình
an và hạnh phúc bên người thân. Đọc bài thơ “Yêu” của Xuân Diệu tôi cảm thấy xót xa cho những
ai rơi vào cảnh ngộ: Yêu là chết trong lòng một ít
“Yêu là chết
trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu
mà chắc được yêu
Cho rất nhiều,
song chẳng nhận bao nhiêu
Người ta phụ
hoặc thờ ơ chẳng biết
Phút gần gũi
cũng như giờ chia biệt
Tưởng trăng
tàn hoa tạ với hồn tiêu
Mấy khi yêu
mà chắc được yêu!
Yêu là chết
trong long một ít
…
Thơ Xuân Diệu
Hơn 50 năm rồi,
hôm nay nhớ lại những kỷ niệm vui buồn một thời ở quê nhà tôi thấy lòng mình quặn
đau.Ly hương bất ly tổ. Ước mơ một ngày không xa được trở về sống trong ngôi làng
cũ có bờ tre xanh có mảnh vườn rộng và tiếng chim hót trong những cành cây xum
lá.Và Em, người con gái chợt đến chợt đi đã một thời cho làm hồn tôi xao động.
Nếu có kiếp sau tôi sẽ không bao giờ để mất em lần nữa. Đêm noel tôi sẽ nghe chuông giáo đường
đổ nhưng hình bóng em vẫn ngàn trùng xa cách…
Mùa Noel
2017
LVT